Σε μια μελέτη του 2023 για τα αντιληπτά οφέλη των σχέσεων, οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν ως βασικά οφέλη των μακροχρόνιων σχέσεων τα «θετικά συναισθήματα, όπως η αγάπη και το πάθος, καθώς και την ύπαρξη ενός υποστηρικτικού συντρόφου με τον οποίο μοιράζονται δραστηριότητες».
Για πολλούς, όμως, ένας επίμονος, παράλογος φόβος δέσμευσης προκαλεί έντονο άγχος και τους εμποδίζει να απολαύσουν τα οφέλη μιας μακροχρόνιας ρομαντικής σχέσης.
Τι είναι η γαμοφοβία
Η γαμοφοβία, αν και δεν καταγράφεται ως επίσημη διάγνωση στο DSM-5, είναι ένας ευρέως αναγνωρισμένος όρος που περιγράφει έναν έντονο, παράλογο και υπερβολικό φόβο της δέσμευσης και μια ανικανότητα να δημιουργηθεί και να διατηρηθεί μια μακροχρόνια σχέση με στενή συναισθηματική σύνδεση. Οι πάσχοντες βιώνουν έντονο άγχος κατά τη διάρκεια των σχέσεών τους και συχνά προβλέπουν τα χειρότερα πιθανά σενάρια. Τείνουν να αποσύρονται από τις σχέσεις χωρίς προφανή λόγο και να τις διακόπτουν απότομα.
Μια βάση φόβου
Ο όρος «γαμοφοβία» έχει ελληνική προέλευση, από τη λέξη «γάμος», και οι ρίζες του εντοπίζονται συχνά σε φόβους που πηγάζουν από την παιδική ηλικία, περιλαμβανομένων των μοντέλων συμπεριφοράς των γονέων ή φροντιστών. Παιδιά που μεγαλώνουν σε δυστυχισμένα, συγκρουσιακά ή βίαια περιβάλλοντα, ή που γίνονται μάρτυρες του οδυνηρού τέλους του γάμου των γονιών τους, καθώς και άτομα που έχουν βιώσει τραύματα, απιστίες ή ενδοσχεσιακή βία, κινδυνεύουν να αναπτύξουν βαθύ φόβο απέναντι στη δέσμευση.
Τα άτομα με γαμοφοβία φοβούνται ότι θα παγιδευτούν σε μια δυστυχισμένη σχέση. Φοβούνται την εγκατάλειψη και άλλες πιθανές αρνητικές συνέπειες μιας μακροχρόνιας δέσμευσης. Όταν νιώθουν παγιδευμένοι, πυροδοτημένοι ή απειλούνται, μπορεί να βιώσουν έντονο άγχος, με συμπτώματα παρόμοια με αυτά των κρίσεων πανικού, όπως ταχυπαλμία, ιδρωμένες παλάμες, πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή και σκέψεις καταστροφής.
Διπλή όψη του φόβου
Οι επαναλαμβανόμενοι κύκλοι αποφυγής της δέσμευσης λειτουργούν ως μηχανισμός άμυνας βασισμένος στον φόβο, που αποσκοπεί στην αποτροπή αρνητικών καταστάσεων. Ο φόβος, όμως, είναι δίκοπο μαχαίρι.
Από τη μια, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επιβίωσή μας, καθώς μας ειδοποιεί για την ύπαρξη πραγματικής ή αντιληπτής απειλής και ενεργοποιεί τον μηχανισμό «μάχη ή φυγή». Από την άλλη, μπορεί να υπονομεύσει την αυτοεκτίμησή μας, το θάρρος και την ανθεκτικότητά μας, εμποδίζοντάς μας να αναλάβουμε σημαντικά ρίσκα και να πετύχουμε τους στόχους μας.
Οι επαναλαμβανόμενοι κύκλοι αποφυγής της δέσμευσης λειτουργούν ως μηχανισμός άμυνας βασισμένος στον φόβο, που αποσκοπεί στην αποτροπή αρνητικών καταστάσεων. Ο φόβος, όμως, είναι δίκοπο μαχαίρι.
Από τη μια, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επιβίωσή μας, καθώς μας ειδοποιεί για την ύπαρξη πραγματικής ή αντιληπτής απειλής και ενεργοποιεί τον μηχανισμό «μάχη ή φυγή». Από την άλλη, μπορεί να υπονομεύσει την αυτοεκτίμησή μας, το θάρρος και την ανθεκτικότητά μας, εμποδίζοντάς μας να αναλάβουμε σημαντικά ρίσκα και να πετύχουμε τους στόχους μας.
Πέρα από τον φόβο
Η υπέρβαση της γαμοφοβίας είναι εφικτή. Ξεκινά με την επίγνωση των επίμονων αρνητικών σκέψεων και περιοριστικών πεποιθήσεων σχετικά με τη δέσμευση και τις σχέσεις, και την αναγνώριση των επαναλαμβανόμενων μοτίβων αποφυγής, γράφει στο Psychology Today η Monica Vermani, κλινική ψυχολόγος, εξειδικευμένη στη θεραπεία τραύματος, άγχους, διαταραχών διάθεσης και στρες.
Η αντιμετώπιση και η επεξεργασία του φόβου δέσμευσης συχνά απαιτεί συνεργασία με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας που χρησιμοποιεί τεκμηριωμένες θεραπείες, όπως η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) και η Έκθεση και Παρεμπόδιση Αντίδρασης (ERP). Η CBT είναι μια δομημένη, στοχοκεντρική μορφή ψυχοθεραπείας στην οποία ο θεραπευόμενος εργάζεται με τον θεραπευτή για να εντοπίσει, αμφισβητήσει και αντικαταστήσει αρνητικές σκέψεις και πεποιθήσεις, να τροποποιήσει δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές και να υιοθετήσει πιο υγιείς, θετικές συνήθειες.
Η πραγματικότητα είναι πως είμαστε κάτι παραπάνω από τα τραύματά μας και τους φόβους μας. Μέσα από την επίγνωση και τη δέσμευση στην προσωπική μας θεραπεία και ανάπτυξη, μπορούμε να ξεπεράσουμε τους βαθύτερους φόβους μας. Μπορούμε να μάθουμε νέες δεξιότητες και να εφαρμόσουμε αποτελεσματικές στρατηγικές για να δημιουργήσουμε τη ζωή και τη σχέση που πραγματικά επιθυμούμε και αξίζουμε.
6 βήματα για την υπέρβαση του φόβου της δέσμευσης:
1. Παρατηρήστε τις αρνητικές σκέψεις, τα σωματικά συμπτώματα και τις συμπεριφορές που σχετίζονται με τον φόβο της δέσμευσης.
2. Σκεφτείτε με αυτοσυμπόνια πώς τα πρότυπα ζωής, οι απογοητεύσεις και τα τραύματα σας έχουν τροφοδοτήσει τους φόβους σας.
3. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να καθίσει με τα δύσκολα συναισθήματα και να δείτε πώς οι φόβοι σας δημιουργούν επαναλαμβανόμενους επιβλαβείς κύκλους.
4. Αποδεχτείτε ότι έχετε τη δύναμη να επεξεργαστείτε τους φόβους σας και να δημιουργήσετε θετική, ουσιαστική αλλαγή.
5. Υποσχεθείτε στον εαυτό σας ότι θα αναζητήσετε βοήθεια και πόρους για να επεξεργαστείτε παλιά τραύματα, αρνητικές σκέψεις και περιοριστικές πεποιθήσεις.
6. Δράστε με συνέπεια και θάρρος για να χτίσετε τις σχέσεις και τη ζωή που σας αξίζουν.
Η υπέρβαση της γαμοφοβίας είναι εφικτή. Ξεκινά με την επίγνωση των επίμονων αρνητικών σκέψεων και περιοριστικών πεποιθήσεων σχετικά με τη δέσμευση και τις σχέσεις, και την αναγνώριση των επαναλαμβανόμενων μοτίβων αποφυγής, γράφει στο Psychology Today η Monica Vermani, κλινική ψυχολόγος, εξειδικευμένη στη θεραπεία τραύματος, άγχους, διαταραχών διάθεσης και στρες.
Η αντιμετώπιση και η επεξεργασία του φόβου δέσμευσης συχνά απαιτεί συνεργασία με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας που χρησιμοποιεί τεκμηριωμένες θεραπείες, όπως η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) και η Έκθεση και Παρεμπόδιση Αντίδρασης (ERP). Η CBT είναι μια δομημένη, στοχοκεντρική μορφή ψυχοθεραπείας στην οποία ο θεραπευόμενος εργάζεται με τον θεραπευτή για να εντοπίσει, αμφισβητήσει και αντικαταστήσει αρνητικές σκέψεις και πεποιθήσεις, να τροποποιήσει δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές και να υιοθετήσει πιο υγιείς, θετικές συνήθειες.
Η πραγματικότητα είναι πως είμαστε κάτι παραπάνω από τα τραύματά μας και τους φόβους μας. Μέσα από την επίγνωση και τη δέσμευση στην προσωπική μας θεραπεία και ανάπτυξη, μπορούμε να ξεπεράσουμε τους βαθύτερους φόβους μας. Μπορούμε να μάθουμε νέες δεξιότητες και να εφαρμόσουμε αποτελεσματικές στρατηγικές για να δημιουργήσουμε τη ζωή και τη σχέση που πραγματικά επιθυμούμε και αξίζουμε.
6 βήματα για την υπέρβαση του φόβου της δέσμευσης:
1. Παρατηρήστε τις αρνητικές σκέψεις, τα σωματικά συμπτώματα και τις συμπεριφορές που σχετίζονται με τον φόβο της δέσμευσης.
2. Σκεφτείτε με αυτοσυμπόνια πώς τα πρότυπα ζωής, οι απογοητεύσεις και τα τραύματα σας έχουν τροφοδοτήσει τους φόβους σας.
3. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να καθίσει με τα δύσκολα συναισθήματα και να δείτε πώς οι φόβοι σας δημιουργούν επαναλαμβανόμενους επιβλαβείς κύκλους.
4. Αποδεχτείτε ότι έχετε τη δύναμη να επεξεργαστείτε τους φόβους σας και να δημιουργήσετε θετική, ουσιαστική αλλαγή.
5. Υποσχεθείτε στον εαυτό σας ότι θα αναζητήσετε βοήθεια και πόρους για να επεξεργαστείτε παλιά τραύματα, αρνητικές σκέψεις και περιοριστικές πεποιθήσεις.
6. Δράστε με συνέπεια και θάρρος για να χτίσετε τις σχέσεις και τη ζωή που σας αξίζουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου